“De nederigheid om perfectionisme op te geven, de eerlijkheid om de prijs te betalen voor je langzame ontwikkeling tot een echt volmaakt wezen, zijn onmisbare voorwaarden; in feite zijn het al aspecten van volmaaktheid. Het lijkt misschien paradoxaal: door nederig je beperkingen en je onvolmaakte staat te accepteren, door er creatief, opbouwend en op specifieke punten naar te kijken, zodat je ze gaat begrijpen en verbanden gaat zien, breng je innerlijke Goddelijkheid al tot uitdrukking.”
Citaat uit Padwerk lezing 234: Volmaaktheid, onsterfelijkheid, almacht
Het ware zelf spoort ons aan spontaan te zijn, gul onze warme gevoelens te geven en een liefdevol mens te worden, maar wij vertalen deze innerlijke boodschap door ‘goed’ en perfect te willen zijn. Dus leeft er in ieder mens bewust of onbewust een krampachtige stroom ‘ik moet perfect zijn’. Er bestaat in ieder van ons een gevoelig innerlijk mechanisme dat de psychische processen regelt waarbij echte schuld door liefdeloosheid, wanneer die schuld niet herkend en verwerkt wordt, zich splitst in een dualiteit van enerzijds apathische onterechte schuld en anderzijds hyperactief perfectionisme. Het doel van perfectionisme is om de liefde die we bevriezen te vervangen. Maar vanwege deze perfectionistische houding zijn we nog méér op een ongezonde manier op onszelf gericht dan op anderen, beschadigen we onze integriteit, wordt het gevoel van verwarring, angst en schuld steeds sterker en de zelfvervreemding en het gebrek aan zelfrespect steeds groter. Door met behulp van het ware zelf zachtmoedig het lagere zelf te leren kennen, komen we in contact met de echte schuld. Schuld is met het lagere zelf verbonden en die schuld wordt door het zuivere geweten van het ware zelf gevoeld. We kunnen het lagere zelf alleen aanvaarden als we de onechte schuldgevoelens, die de echte schuldgevoelens bedekken, het perfectionisme en de neiging onszelf te veroordelen òf te rechtvaardigen helemaal loslaten. We hebben vaak om de verkeerde reden een hekel aan onszelf, waarbij we onszelf naar beneden halen en onze groei en ontwikkeling hinderen. Dan laten we ons door het moraliserende opgelegde geweten leiden, die de onechte schuld schept en als een meedogenloze, strenge, wrede leermeester ieder onvolwassen aspect onvergeeflijk vindt. Perfectionisme zorgt ervoor dat we onszelf dwingen tot onechte volmaaktheid, ontrouw zijn aan onszelf en dat we onze liefde achterhouden. Deze houding sluit emotionele ontwikkeling uit. In werkelijkheid zijn we gelukkiger in de mate dat we onvolmaaktheid aanvaarden en beseffen dat perfectionisme een tijdelijke vervorming is van het beste van onszelf geven. In deze workshop zullen we met een liefdevolle nieuwsgierigheid aan de hand van vier thema’s uit de Padwerk lezingen onderzoeken waarom we aan perfectionisme vasthouden.
1e thema: Perfectionisme als pseudobescherming
We hebben een diepgeworteld perfectionistisch ideaalbeeld om liefde, bewondering en goedkeuring van anderen te krijgen; om een vijandige buitenwereld af te weren; om ons voor de destructieve gevoelens van het lagere zelf te beveiligen; om ons voor de kwetsbare liefdevolle gevoelens van het ware zelf te behoeden; om onszelf tegen onze eigen afwijzende, moraliserende en onverdraagzame houding over onze negatieve emoties te beschermen. Zelfvertrouwen groeit naarmate we onze menselijkheid met al haar tekortkomingen meer aanvaarden.
“Hoe sterker je vasthoudt aan je perfectionistische idealen omtrent jezelf en hoe minder je bereid bent ze op te geven, hoe meer weerstand je biedt om je emoties openlijk te tonen waar het constructief zou zijn om dat wel te doen.” (Citaat uit Padwerk lezing 90)
2e thema: Perfectionisme bevat angst, trots en eigenzinnigheid
Waar sprake is van perfectionisme, is ook sprake van angst, trots en eigenzinnigheid waardoor we de oorzaak van onze pijn buiten onszelf zoeken en van onszelf vervreemd raken. We kunnen deze gevoelens niet overwinnen, tenzij we er doorheen gaan en de oorzaak van lijden in onszelf zoeken. Wanneer we stoppen met vechten tegen onze pijnlijke gevoelens, dan houdt de pijn op en verandert in genieten.
“Als je jouw angsten vierkant onder ogen ziet, moet je ook je trots onder ogen zien die je zo perfectionistisch maakt dat je bang bent van het voetstuk af te vallen, waar je jezelf op hebt gezet. Veel van je angsten zullen oplossen als je bereid bent je trots op te geven. Dan zie je hoe oneerlijk het is dat je het leven of andere mensen de schuld geeft van wat werkelijk in jezelf is, hoe onvolmaakt en fout anderen ook zijn. Als je de oorzaak van je lijden in jezelf ontkent en buiten jezelf plaatst, ben je altijd oneerlijk, ben je nooit in waarheid. Het is altijd trots die het onder ogen zien van je angst onmogelijk maakt.” (Citaat uit Padwerk lezing 160)
3e thema: Perfectionisme als schijnbehoefte
Als we de schijnbehoefte hebben om perfect te moeten lijken zonder perfect te zijn, dan leven we in onwaarheid. We leven naar wat anderen van ons denken en van ons verwachten en dat veroorzaakt een sterke zelfvervreemding. Op het moment dat we onze onvolmaaktheid erkennen, dan veroorzaakt deze onvolmaaktheid geen negatieve energie meer. Ze veroorzaakt alleen negatieve energie als we ze ontkennen.
“Mijn behoefte om perfect te zijn is een onrealistische behoefte; ik heb deze behoefte niet werkelijk nodig. Ik heb het niet nodig omdat het niet waar is. Ik ben niet perfect. Ik ben menselijk en als een menselijk wezen heb ik de beste maar ook inferieure kwaliteiten. En ik wil deze inferieure kwaliteiten zonder angst en zonder mezelf te kleineren leren kennen’. Op het moment dat jij jezelf op deze manier kunt benaderen, word je sterk; je wordt werkelijk een krachtveld van spirituele energieën, wat niet het geval is in de mate dat je illusies nodig hebt en je de onechte behoefte om perfect te zijn cultiveert.” (Citaat uit Padwerk lezing 192A)
4e thema: Perfectionisme door waardeloosheidgevoelens
Alleen als we eerlijk onze pretenties zachtmoedig onder ogen zien en zuiveren, dan kunnen we zelfwaardering gaan ontwikkelen als tegenhanger van het vernietigend geloof in waardeloosheid. Wanneer we door de onechte eigenwaarde en het perfectionisme heen prikken en ruimte scheppen om het pijnlijke geloof van waardeloosheid onder ogen te zien, dan kunnen we de twijfel aan onszelf loslaten.
“Een andere vervorming in het streven naar volmaaktheid op het niveau van de persoonlijkheid hangt samen met de angst voor innerlijke onvolmaaktheid en het verborgen gevoel van waardeloosheid, die nooit eerlijk onder ogen worden gezien, begrepen en doorgewerkt tot in details en alledaagse kleine uitingen. In plaats daarvan zet je een masker van perfectionisme op om de wereld en jezelf te bewijzen dat deze gevreesde en vermoede waardeloosheid niet bestaat.” (Citaat uit Padwerk lezing 234)
Meditatie Perfectionisme loslaten
Ga gemakkelijk zitten, zet je voeten stevig op de grond en sluit je ogen
Ontspan en word innerlijk stil
Ik nodig je uit om je met de eenheid, liefde en waarheid van het goddelijke ware zelf te verbinden
Open je voor het innerlijke kind dat goed en perfect wil zijn
Voel met mededogen dat het innerlijke kind gevangen zit in de dualiteit van onechte schuld en perfectionisme
Voel met mildheid dat het innerlijke kind zich door het moraliserende opgelegde geweten laat leiden
Voel met compassie dat het innerlijke kind zich uit bescherming vastklampt aan perfectionistische idealen
Vraag hulp aan het ware zelf om de echte schuld van liefdeloosheid onder ogen te zien
Vraag kracht aan het ware zelf om de trots en eigenzinnigheid op te geven
Vraag moed aan het ware zelf om het pijnlijke geloof in waardeloosheid onder ogen te zien, te begrijpen en door te werken
Open jezelf voor het advies van het ware zelf over het gebied waar jij perfectionisme weigert los te laten
Visualiseer jezelf als iemand die perfectionisme transformeert in het beste van jezelf geven
