Wreedheid is moeilijk onder ogen te zien. Maar àls je dat doet, dan moet er wel opluchting en bevrijding op volgen, want dan zit er niets meer in de weg om helemaal in waarheid met jezelf te zijn. Zolang die wreedheid in jezelf niet volledig onder ogen wordt gezien, zolang je er nog voor wegloopt, ben je niet in staat waar het jezelf betreft helder en onbezwaard, onbevreesd en ontspannen te zijn.
Uit padwerk lezing 139: Verkeerd begrip van de werkelijkheid verzwakt je levenskern
Dualiteit of conflict ontstaat door misvattingen, maar misvattingen zouden geen macht hebben als er geen vermenging met positieve krachten, met genot, zou zijn. Deze vermenging is in onze kindertijd ontstaan. Tijdens pijnlijke of verdrietige ervaringen hebben we als kind, om het lijden draaglijk te maken en te overleven, in een onbewuste automatische reflex genot aan die kwetsende wrede ervaringen gekoppeld. Deze verbinding tussen genot en wreedheid – het negatieve plezier is de oorzaak van alle moeilijkheden, strijd, oorlog en iedere ongewenste situatie van de mensheid. Het is dit doordringen van de positieve kracht in de negatieve kracht die actief en passief kwaad in de wereld schept. We hebben grote weerstand om onze wrede trekken onder ogen te zien. De drang om te straffen en pijn te doen bestaat in ieder mens. En tegen wie die wreedheid ook gericht is, uiteindelijk eist het zijn tol van alle betrokkenen. We verlangen (onbewust) naar wreedheid om onze gevoelens van angst, pijn en schuld te verdoven, maar tegelijkertijd verdooft wreedheid onze natuurlijke levensstroom van spontane en positieve gevoelens. Of we dit wrede verlangen vorm geven of niet en als compensatie juist extra veel voor andere mensen doen, in alle gevallen zullen we ons schuldig voelen en daarom ontkennen en onderdrukken we deze emoties. Sommigen zullen zich meer van hun angsten bewust zijn, maar niet van de keerzijde van angst, namelijk hun innerlijke wreedheid. Vrij van wreedheid zullen we nooit meer bang voor anderen, voor het leven of de dood zijn. In deze workshop zullen we met een liefdevolle nieuwsgierigheid onderzoeken dat het erkennen van wreedheid het zelf noch anderen ooit kan schaden en dat deze houding die emotie tenslotte laat oplossen.
De koppeling van wreedheid met genot
Wreedheid kan bestaan, omdat destructiviteit met genot (een element van de levenskracht) is doordrongen. Deze koppeling van wreedheid met genot vindt zijn oorsprong in de kindertijd. Als kind verlichten we ervaringen van pijn, verdriet en lijden, die voor het onontwikkelde ego te ondraaglijk zijn, door het element genot aan de kwetsende ervaring te koppelen. We herhalen dit negatief genieten van kwetsen of gekwetst worden totdat we verantwoordelijkheid voor onze wreedheid nemen. Pas dan ontplooit de levenskracht zich en zijn we tot ècht liefhebben in staat. Wanneer jij je realiseert hoe ongelooflijk veel mensen ondanks hun uiterlijk gedrag het element genot alleen kunnen ervaren in fantasieën van wreedheid, dan begrijp je dat dit de eigenlijke kern van oorlog is, van wreedheid als zodanig. Daar moet jij je niet schuldig over voelen. Je zou er lichter en vrijer door moeten worden, zodat de innerlijke processen hun loop kunnen hebben. Want deze toestand werd door misplaatste en verkeerd begrepen pijn teweeggebracht. Wreedheid zou zonder het element genot nooit echt macht kunnen hebben.(Uit padwerk lezing 135)
Je mate van angst als graadmeter
In de mate waarin we bang zijn voor wreedheid van anderen, in die mate hebben we de wreedheid in onszelf nog niet erkend. De weerstand en angst om onszelf onder ogen te zien, worden juist door onze wrede kanten in stand gehouden. Het als eerste erkennen van angst helpt om de wreedheid te vinden. Dan zullen we ontdekken dat deze wreedheid het resultaat is van verkeerde interpretaties over wat ons door anderen en door het leven is ‘aangedaan’. Een betrouwbare graadmeter om te bepalen in welke mate je de wreedheid in jezelf nog niet erkend hebt, is de hoeveelheid angst waar je nog mee zit.Dit kan de angst voor andere mensen (in het algemeen of alleen voor bepaalde personen), angst voor het leven, voor de dood of voor het onbekende zijn. Hoe banger je bent voor meedogenloosheid of om buitengesloten, afgewezen of vernederd te worden, voor fysieke en geestelijke wreedheid, hoe meer deze zelfde aspecten ook in jezelf zullen schuilgaan.(Uit padwerk lezing 139)
Je destructiviteit onder ogen zien
Veel mensen zijn zover ontwikkeld, dat zij hun destructiviteit niet meer op andere botvieren. Uit angst onderdrukken en camoufleren zij hun wreedheid. Ze hebben nog niet geleerd hoe ze met hun negatieve emoties en verlangens moeten omgaan en ze houden zich in om misbruik te voorkomen. Deze zelfvervreemding blokkeert de levenskracht en creëert conflicten, want alleen als wreedheid wordt erkend, verliest ze haar macht. Het is nodig dat jullie allemaal contact maken met je verborgen wreedheid, onmenselijkheid, sadisme, wraakzucht, kwaadaardigheid enzovoort. Door ze te zien, te begrijpen en te accepteren, leer je deze destructieve gevoelens te boven te komen. Alleen dan raak je er echt van overtuigd dat destructiviteit niet nodig is. Zolang jij je destructiviteit niet echt onder ogen ziet, ontbreekt deze overtuiging en is je angst voor represailles of voor andere gevolgen het enige motief om je in te houden.(Uit padwerk lezing 169)
